1 stycznia tego roku weszła w życie ustawa promediacyjna, zmieniająca niektóre zapisy dotychczas istniejącej ustawy. Jej celem jest upowszechnienie wykorzystywania mediacji i arbitrażu w sprawach cywilnych a tym samym odciążenie systemu sądownictwa.
Do zmian, które moim zdaniem zasługują na uwagę i realnie mogą mieć wpływ na popularyzację mediacji w Polsce należą:
– Wzmocnienie obowiązku informowania przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, szczególnie na wstępnym etapie postępowania. Sędzia będzie mógł nakazać stronom wzięcie udziału w spotkaniu informacyjnym, na którym uzyskają informację na temat mediacji, albo wezwać strony na posiedzenie niejawne – aby jednak sędziowie chcieli stosować ten zapis w rzeczywistości, nie może się on wiązać z większą ilością formalności, pracy i czasu po ich stronie. To ich może jedynie zniechęcić.
– Mediacja będzie mogła zostać wyznaczona na okres do 3 miesięcy – to ułatwienie pracy dla samego mediatora. Dotychczasowy miesiąc był w praktyce niewykonalny i na głowie mediatora było pilnowanie terminu i proszenie stron o wysłanie do sądu wniosku o przedłużenie, które najczęściej sędziowie rozpatrywali pozytywnie ale przedłużali o kolejny miesiąc!
– Mediatorzy posiadający odpowiednią wiedzę i umiejętności będą mogli zostać wpisani na dostępną w Internecie listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego. – to z kolei ukłon w stronę indywidualnych mediatorów niezależnych i niezrzeszonych w żadnych stowarzyszeniach, ngo lub pracujących na uczelniach. Jest wielu mediatorów prowadzących własną działalność gospodarczą co w praktyce dotychczas uniemożliwiało im pozyskiwanie spraw skierowanych z sądu. Kwalifikacje i warsztat mediatora niezrzeszonego weryfikuje rynek i konkurencja zatem ma on wyższą motywacje do podnoszenia swoich kwalifikacji niż członkowie stowarzyszeń, dla których mediacja jest często dodatkowym zajęciem i któremu poświęcają ograniczona uwagę a tym samym proporcjonalną atencję dla podnoszenia w tym zakresie kwalifikacji. Dodatkowo, na liście stałych mediatorów w sądach, strony będą mogły znaleźć więcej informacji o samym mediatorze – jego wykształceniu, specjalizacji, ukończonych szkoleniach co w założeniu ma ułatwić stronom wybór mediatora.
-Zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych, co umożliwi zwolnienie osób niezamożnych od kosztów mediacji. – zapis ciekawy z perspektywy osób niezamożnych. Dotychczas za mediację strony muszą zapłacić mediatorowi zaraz po jej zakończeniu i bez względu na jej wynik. Czekam zatem na szczegółowe rozporządzenie precyzujące kto będzie się mógł ubiegać o zaliczenie kosztów mediacji do kosztów sądowych oraz w jaki sposób sąd będzie się w tej sytuacji rozliczał z mediatorem. Poniekąd sąd staje się w tej sytuacji gwarantem płatności wynagrodzenia mediatorowi. Ma to o tyle znaczenie, ponieważ zdarzają się sytuacje, w których strony nie regulują swoich zobowiązań wobec mediatora.
Wdrożone zmiany oceniam generalnie pozytywnie i z niecierpliwością będę obserwować ich efekty w praktyce. Czas zweryfikuje jakie jeszcze zmiany są potrzebne aby zachęcić ludzi do prób polubownego rozwiązywania sporów.

pełen zapis ustawy